Fotel katapultowy KM-1M jest zmodyfikowaną wersją fotela KM-1 i znajduje zastosowanie w samolotach MiG-23 i MiG-25 oraz MiG-21MF, bis i UM. W pierwszej kabinie (ucznia) samolotów dwumiejscowych występuje odmiana KM-1UM, a w kabinie instruktora – KM-1IM. W przypadku MiG-21UM dotyczy to maszyn od numeru 08695155.
W porównaniu z KM-1, KM-1M posiada m. in. Płytszą miskę, miękkie chwytniki nóg z pętlą Bowdena, odmienną kolorystykę poszczególnych elementów oraz uchwyt umożliwiający zdjęcie zabezpieczenia lotnego i katapultowanie przez osłonę kabiny. Kosztem zmniejszenia miski uzyskano podwyższenie jej podłużnych wzmocnień na dolnej powierzchni. Najnowsze odmiany tego fotela mają inną tapicerkę oraz uprząż i w całości są czarne. Znajdowały się na niektórych MiG-21bis w Malborku i czeskich MiG-23ML. Prawdopodobnie występują pod nazwą KM-3.
Fotel KM-1M zapewnia ratunek załodze na wszystkich wysokościach lotu w przedziale prędkości przyrządowej od 130 km/h do 1200 km/h . Ochronę pilota przed oddziaływaniem strumienia powietrza podczas katapultowania stanowi hełm szczelny GSz-6M i ubiór wysokościowo kompensacyjny WKK-6M. W maszynach dwumiejscowych układy sterowania zrzutem osłony kabiny i uruchomieniem układów katapultowania mają wspólny układ blokowania, dzięki któremu jest zachowana z góry określona kolejność zrzutu osłon i kolejność katapultowania. Zawsze pierwszy opuszcza kabinę instruktor, a następnie uczeń, po uprzednim zrzuceniu osłon w odwrotnej kolejności.
KM-1M zamontowany jest w kabinie samolotu na dwóch prowadnicach i unieruchomiony przy pomocy żerdzi mechanizmu strzałowego. Pętle Bowdena chwytników nóg przymocowane są do dolnej części krawędzi tablicy przyrządów. Znajdujące się na lewej stronie miski złącze grupowe ORK-11 służy do rozłączenia wszystkich przewodów, które łączą pilota (podczas lotu) z samolotem oraz do przełączenia pilota na zasilanie tlenem od spadochronowego przyrządu KP-27M. Podczas katapultowania złącze ORK-11 jest rozdzielone na dwie części przy pomocy linki zamocowanej do burty kabiny. Z kolei automat KPA-4, działając w zależności od prędkości lotu samolotu w chwili katapultowania powoduje oddzielenie pierwszego spadochronu stabilizującego od fotela, obrót ograniczników rozrzutu rąk, rozwinięcie drugiego spadochronu stabilizującego, za pomocą którego stabilizowany jest lot fotela z pilotem oraz włączenie przyrządów PPK-1P i PPK-2P. Zadziałanie jednego z nich wywołuje otwarcie zamków połączenia uprzęży z fotelem, otwarcie chwytników nóg, oddzielenie pilota z zapasem awaryjnym od fotela oraz zrzucenie zagłówka z drugim spadochronem stabilizacyjnym, który ściąga pokrowiec ze spadochronu ratunkowego, powodując jego otwarcie. Przyrządy PPK zamontowane są na prawej stronie miski, a KAP-4 za oparciem fotela.
W celu uniemożliwienia przypadkowego zadziałania mechanizmów fotela, posiada on następujące zabezpieczenia eksploatacyjne:
– naziemne – 4 szt. + 3-4 szt. w układzie zrzutu osłony kabiny (w zależności od rodzaju wersji samolotu)
– montażowe – 2 szt. zakładane po wyjęciu fotela z kabiny.
Na fotelu zastosowano 4 pironaboje (1 x PK-16, 2 x PK-3M-1, 1 x PW-50) oraz komplet ładunku prochowego (11 lasek o śr. 24,5 mm i dł. 410 mm , masie 2 kg ) do silnika rakietowego.
Dane techniczne fotela KM-1M:
– maksymalna prędkość dla bezpiecznego katapultowania to 1200 km/h
– maksymalna wysokość dla bezpiecznego katapultowania: pułap praktyczny samolotu
– minimalna bezpieczna wysokość lotu poziomego przy V=130-600km/h: 0m
– wysokość wyrzucenia pilota z fotelem podczas katapultowania na H=0 m: 45 m
– maksymalne przeciążenie pionowe podczas katapultowania: nz=20
– czas działania przeciążenia: 0,38 sekundy
– zakres regulacji miski fotela: 100 mm
– powierzchnia I i II spadochronu stabilizującego: 0,1 i 0,2 m2
– powierzchnia spadochronu głównego: 54 m2
– całkowita masa fotela: 135 kg
– początkowa prędkość ruchu fotela od I st. mechanizmu strzałowego: 15 m/s
– prędkość od II st. mechanizmu strzałowego: 30 m/s
Przedstawiony fotel KM-1M pochodzi z prywatnej kolekcji Pana Tomasza Sobczaka
